MPG-berekening

MPG-berekening in het kort

• Een MPG-berekening geeft inzicht in de milieuprestatie van een gebouw op materiaalniveau.
• Een MPG-berekening is verplicht bij de aanvraag van een omgevingsvergunning voor gebouwen vanaf 100 m².
• Een MPG-berekening is ook van waarde om een ontwerp te verduurzamen, bijvoorbeeld als onderdeel van BREEAM, GPR-Gebouw, WELL of fiscale regelingen, zoals de Milieu Investeringsaftrek.
• De betrouwbaarheid van een MPG-berekening hangt af van onder meer de kwaliteit van de gegevens, deskundigheid en ervaring van de uitvoerder en de hantering van de juiste werktoets.
• Voor het realiseren van een duurzaam ontwerp bestaan er diverse strategieën: van het gebruik van biobased materialen tot sturen op compacte bouw.

MPG-berekening: inzicht in de milieuprestatie van een gebouw op materiaalniveau

MPG staat voor ‘MilieuPrestatie Gebouwen’. Een MPG-berekening geeft inzicht in de milieu-impact van alle toegepaste materialen en installaties in een woning of gebouw. In de berekening wordt de milieubelasting over de hele levenscyclus berekend, namelijk: productie, transport, bouw, gebruik, sloop en afvalfase.

De noodzaak van een MPG-berekening

Een MPG is verplicht voor nieuwbouwwoningen en kantoren. Een MPG-berekening is nodig bij de aanvraag van een omgevingsvergunning (waar een bouwvergunning deel van uitmaakt), zoals vastgesteld in het Bouwbesluit (afdeling 5.2, Milieu). Bij de oplevering van de woning of het kantoor moet de MPG ook overlegd kunnen worden.

De MPG wordt een steeds belangrijkere factor bij circulair bouwen met duurzame materialen. Het voornemen van de overheid om de MPG-eis in de nabije toekomst te verscherpen en te verbreden naar meerdere gebruiksfuncties zal bijdragen aan het versneld duurzamer bouwen. Daarmee is de MPG-berekening een belangrijke tool in de aanpak van hedendaagse uitdagingen zoals het halen van klimaatdoelen, de grondstoffentransitie en klimaatadaptatie.

De MPG-berekening wordt ook gebruikt voor het verkrijgen van verschillende investeringsaftrekken zoals de MIA (Milieu-investeringsaftrek) en VAMIL (Willekeurige afschrijving milieu-investeringen).

Een MPG-berekening als onderdeel van BREEAM, GPR-Gebouw of WELL

Stakeholders, zoals projectontwikkelaars of woningcorporaties, kunnen er ook zelf voor kiezen een MPG-berekening te laten uitvoeren. Zo kunnen zij aantonen dat een gebouw een minimale milieu-impact heeft. Een MPG-berekening maakt ook deel uit van diverse, eveneens vrijwillige duurzaamheidsmethodieken, zoals:

BREEAM-NL: een veelgebruikte beoordelingsmethode voor de duurzaamheidprestatie van gebouwen. BREEAM-NL is een diepgravende methode die onder meer kijkt naar management, gezondheid, energie, transport, water, materialen, afval, landgebruik & ecologie en vervuiling.

GPR-Gebouw (Gemeentelijke Praktijk Richtlijn): een methodiek die de totale duurzaamheid van een gebouw in kaart brengt. Het zoomt in op vijf verschillende thema’s: milieu, energie, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde.

WELL: de WELL Building Standard kijkt naar alle elementen in kantoorpanden die invloed hebben op de gezondheid en het welzijn van medewerkers. Van licht tot thermisch comfort en van geluid tot gebruikte materialen.

De MPG-score: een ondergrens van 0,8 voor nieuwbouwwoningen en 1,0 voor kantoren

Een MPG-berekening weegt in totaal 19 milieueffecten mee die ontstaan tijdens de levenscyclus van een product en telt deze op tot één enkele score per eenheid van het product: de Milieu Kosten Indicator (MKI).

De MPG (euro/m² BVO per jaar) van een gebouw is de som van alle afzonderlijke toegepaste materialen (MKI’s), gedeeld door de levensduur en bruto vloeroppervlakte (BVO). Het zijn de fictieve kosten die betaald zouden moeten worden om de schade aan het milieu ongedaan te maken. Men noemt dit ook wel de schaduwkosten van een gebouw. Hoe lager de MPG-score, hoe duurzamer het materiaalgebruik.

De grenswaarde voor een nieuwbouwwoning ligt op 0,8, voor een kantoorpand van minimaal 100 vierkante meter op 1,0. Bij een score van 0,5 kan in algemene zin gesproken worden van een gebouw met een goede milieuprestatie.

Het opstellen van een MPG-berekening

De basis voor een MPG-berekening vormen de productkaarten uit de Nationale Milieu Database (NMD). Hiermee kan op eenzelfde manier de milieuprestatie van een gebouw worden berekend. Elke productkaart, ook wel Environmental Product Declaration (EPD) genoemd, is het resultaat van een LCA: een levenscyclusanalyse van een product. In zo’n LCA wordt de milieubelasting van een product – van toiletpot tot dakpan – bepaald gedurende zijn hele levenscyclus. Een LCA kijkt naar materiaal- en energieverbruik, winning van de grondstoffen, transport en recycle-mogelijkheden.

Tools voor het maken van een MPG-berekening

De berekeningswijze voor het bepalen van de MPG is ontwikkeld door Stichting NMD. De bepalingsmethode is gebaseerd op de Nederlandse en Europese (EN 15804) bouwregelgeving. De Stichting heeft zes rekeninstrumenten gevalideerd om een MPG-berekening mee uit te laten voeren.

DWA werkt momenteel aan een aantal quickscans waarmee onder meer projectontwikkelaars snel een eerste indicatie kunnen krijgen van de milieu-impact van hun (geplande) nieuwbouw.

De elementen van een goede MPG-berekening

De ene MPG-berekening is de andere niet. Hoewel er vanuit overheidswege eisen zijn gesteld aan een MPG-berekening, hebben uitvoerders van een MPG-berekening nog altijd behoorlijk wat interpretatievrijheden. De kwaliteit van de MPG-berekening hangt af van de kwaliteit van de uitvoerder. DWA hanteert de volgende voorwaarden die een hoogwaardige MPG-berekening garanderen.

• Betrouwbare en complete gegevens vormen de basis. Daarvoor is een goed projectdossier onontbeerlijk.
• De uitvoerder van de MPG-berekening is deskundig en ervaren.
• Een goede werktoets bestaat uit: maken, controleren, analyseren en optimaliseren.
• DWA geeft alternatieven voor materialen en weet met welke materiaalgroepen je écht impact maakt.

6 strategieën voor een betere MPG-score

Een MPG-berekening is meer dan een score. Het is het begin van het verantwoord ontwerpen van woningen en kantoren, met aandacht voor de leefomgeving en ecosystemen. DWA hanteert diverse strategieën die de MPG-score verbeteren en waarmee een gebouw nóg duurzamer wordt.

1. Beperk nieuw materiaalgebruik.
2. Maak gebruik van hergebruikt materiaal of met een recycled aandeel.
3. Kies voor biobased: natuurlijk materiaal zoals hout, bamboe, stro, vlas of schapenwol.
4. Gebruik materialen die goed recyclebaar zijn en/of een lange levensduur hebben.
5. Let op losmaakbaarheid: is materiaal na de levensduur van een gebouw makkelijk te demonteren voor hergebruik? Kortom: in welke mate is circulair bouwen mogelijk?
6. Bouw zo compact mogelijk: de MPG gaat uit van het aantal vierkante meters.

Materiaalgebonden emissies (MPG) versus operationale emissies (BENG)

Een MPG-berekening kijkt naar de materiaalgebonden emissies van een gebouw. Ook verplicht bij nieuwbouw is de BENG, kort voor Bijna Energieneutrale Gebouwen. De BENG-eisen hebben als doel de energieprestatie van een gebouw te maximaliseren. Tussen de MPG en de BENG bestaat een spanningsveld. Een goed energieconcept staat een goed milieuconcept namelijk wel eens in de weg. Bijvoorbeeld: een energiezuinig gebouw vraagt doorgaans om het gebruik van meer en dikker isolatiemateriaal. Een goede BENG-score leidt meestal tot een minder goede MPG-score. En vice versa.

Whole Life Carbon: op zoek naar de balans
De Whole Life Carbon-berekening geeft een uitgebalanceerde en integrale kijk op duurzame bouw. De Whole Life Carbon-berekening kijkt zowel naar de materiaalgebonden emissies (MPG-berekening) als de operationele emissies (BENG). DWA is gespecialiseerd in het vinden van het optimum tussen materiaalgebruik in gebouwen en energie-efficiëntie als een gebouw in gebruik is.

Zonnepanelen: matige MPG-score, prima BENG-score
Hoe lastig dat optimum te vinden is, blijkt uit een voorbeeld. Bij de productie van zonnepanelen wordt veel water en energie gebruikt. Dat zorgt voor een slechte MPG-score. Maar eenmaal in gebruik dragen ze bij aan de energiezuinigheid van een pand. Een prima BENG-score is het resultaat. Datzelfde geldt voor drievoudige beglazing: goede isolatiewaarden, maar ongunstige materiaalwaarden.

De voordelen van een milieuprestatieberekening

Een MPG-berekening zorgt voor:

• Inzicht krijgen in het materiaalgebruik: hoe duurzaam zijn de materiaalkeuzes?
• Verantwoord ontwerpen met minimale impact op mens en natuur.
• Financiële voordelen: profiteer van subsidieregelingen. Zo maakt u aanspraak op MIA / Vamil-regelingen als u investeert in een circulair gebouw.
• De MPG-berekening kan deel uitmaken van BREEAM, GPR-Gebouw of WELL-analyses.